توافق هسته ای در ژنو نه ایده آل غربی ها بود و نه ایده
آل ایران. در بهترین حالت رسیدن به نقطه واقع بینی بود. در یک جمله می
توان محصول این توافق روی برنامه هسته ای ایران را خلاصه کرد: برنامه هسته
ای ایران به عقب بازنگشت، ولی جلوی گسترش و پیشرفت آن به سبک گذشته تا حدود
زیادی گرفته شد. اما طبیعی است که این توافق از سوی طرفهای امضا
کننده اش یک دستاورد تاریخی معرفی شود و از سوی مخالفانش مثل بنیامین
نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل یک "اشتباه تاریخی". ولی از سوی منتقدان هم
نکات بسیاری برای بیان در رابطه با این توافق وجود دارد
تعهدات ایران
توقف غنی سازی ۲۰ درصدی؛ تبدیل کلیه اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده موجود به
شکلی که قابل غنی سازی بیشتر نباشد (این امر باید ظرف شش ماه طول عمر توافق
موقت بدست آمده عملی شود)؛ توقف غنی سازی بیش از ۵ درصد؛ عدم افزایش مجموع
میزان اورانیوم غنی شده ۵ درصدی فعلی (این نوع اورانیوم در ایران استفاده
صنعتی قابل توجه ندارد، بنابراین می توان این بند را نوعی توقف غنی سازی ۵
درصدی هم دانست)؛ عدم نصب سانتریفیوژهای بیشتر از هر نوع؛ عدم ساخت
سانتریفیوژهای بیشتر (بجز در مواردی که نیاز تعمیراتی باشد)؛ عدم بکار گیری
سانتریفیوژهایی که ساخته ولی هنوز نصب نشده بودند؛ عدم نصب یا استفاده از
سانتریفیوژهای نسل جدید؛ عدم بکارگیری حدود نیمی از سانتریفیوژهای نصب شده
در نطنز و ۷۵ درصد سانتریفیوژهای نصب شده در سایت فردو برای غنی سازی؛
فراهم کردن امکان بازرسی "روزانه" از سایت های فردو و نطنز؛ عدم ساخت سایت
های غنی سازی جدید؛ و دادن اجازه بازرسی از مراکز تولید سانتریفیوژ و
انبارها و حتی نظارت بر تولید روتورها (پره ها)ی سانتریفیوژ که در سرعت غنی
سازی توسط سانتریفیوژ اثر دارند.
تعهدات بازدارنده ایران در مورد راکتور آب سنگین
اراک هم قابل توجه اند که در عمل باعث می شوند کل پروژه راکتور اراک بطور
کامل متوقف شود: عدم راه اندازی راکتور اراک، آزمایش، تزریق سوخت، نصب
قطعات دیگر به سایت ارک، تولید سوخت برای راکتور و ساخت مجموعه قابل جدا
سازی پلوتونیوم از سوخت مصرف شده
تعهدات پنج بعلاوه یک
عدم وضع تحریم های جدید؛ تعلیق تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا در مورد
فلزات گرانبها، صنعت پتروشیمی و خودروسازی؛ تعلیق شش ماهه الزام خریداران
نفت ایران به کاهش مداوم خرید نفت؛ دادن تسهیلاتی برای تعمیر برخی
هواپیماها؛ تسهیلاتی برای ارسال پول برای دانشجویان ایرانی و تسهیلات برای
مخارج پزشکی (که تاکید شده این کارها برای رعایت رفاه ملت ایران از سوی ۵+۱
پذیرفته شده)؛ و تسهیلات دیگری که در مجموع باعث نمی شود درآمد های ایران
به دوره ما قبل تحریم ها برگردد. به گفته دولت آمریکا این تسهیلات در مجموع
۷ میلیارد دلار برای ایران ارزش خواهد داشت
آیا توافق ژنو برای ایران یک دستاورد است؟
برای خواندن متن کامل مطلب از بی بی سی فارسی اینجا را کلیک کنید
